فَرانسه با عنوان رسمي جمهوري فرانسه (به فرانسوي: République française) يكي از كشورهاي واقع شده در اروپاي غربي مي‌باشد كه داراي چند منطقه تحت حاكميت نيز است. فرانسه يكي از سه كشوري است كه داراي سواحي هم در درياي مديترانه و اقيانوس اطلس دارد (دو كشور ديگر عبارتند از اسپانيا و مراكش). بخاطر ظاهر اين كشور، در زبان فرانسوي به آن لقب l’Hexagone (معني: شش‌ضلعي) را داده‌اند.
بر اساس مساحت، فرانسه بزرگ‌ترين كشور اروپاي غربي و اتحاديه اروپا و همچنين سومين كشور بزرگ در كل قاره اروپا بشمار مي‌آيد. جمعيت فرانسه در حال عبور از مرز ۶۷ ميليون نفر است كه با اين رقم، فرانسه در رتبه دومين كشور پرجمعيت اتحاديه اروپا قرار مي‌گيرد. مركز فرانسه، شهر پاريس است. پاريس بزرگ‌ترين شهر اين كشور و مركز اصلي تجارت و فرهنگ فرانسه است. قانون اساسي فرانسه بر اساس رفراندومي در ۴ اكتبر ۱۹۵۸ به رسميت رسيده است. اين قانون تاكيد بر ايجاد كشوري سكولار و دموكرات دارد كه حق حاكميت را در آن مردم ايجاد مي‌كنند. اعلاميه حقوق انسان و شهروند كه در انقلاب فرانسه ايجاد شد و در نوع خود، يكي از اولين اسناد در اين زمينه بشمار مي‌آيد، بنوعي بيانگر عقايد اين كشور است.
بعد از اواخرقرون وسطا، فرانسه تبديل به يكي از قدرت‌هاي برتر در منطقه اروپا شد كه در قرون ۱۹ و ۲۰ داراي كلوني‌ها و مناطق تحت استعمار بسياري مي‌شد. همچنين در طول تاريخ طولاني اين كشور، فرانسه تبديل به مهم پرورش بسياري از هنرمندان، متفكران و دانشمندان در عرصه‌هاي گوناگون بوده تا جايي كه اين كشور را يكي از مراكز فرهنگي جهان مي‌پندارند. فرانسه چهارمين كشور دارنده بيشترين ميراث جهاني يونسكو در جهان است كه به همين واسطه، هرساله بيش از ۸۳ ميليون توريست خارجي جذب اين كشور مي‌شوند - آماري بيش از هر كشور ديگري در جهان.
در عرصه‌هايي چون فرهنگ، نظامي، اقتصاد و سياست فرانسه يكي از كشورهاي مهم و تاثيرگذار جهان مي‌باشد. اين كشور داراي رتبه پنجمين در بين ساير كشورها از نظر بودجه و هزينه‌هاي نظامي را دارد. همچنين از نظر ذخاير هسته‌اي، رتبه سوم را داراست. فرانسه يكي از كشورهاي توسعه‌يافته مي‌باشد كه داراي اقتصادي قدرتمند است. از نظر اقتصادي، داراي پنجمين اقتصاد بزرگ جهاني و از نظر برابري قدرت خريد داراي رتبه هفتم جهاني است.
در زمينه استانداردهاي بين‌المللي فرانسه را مي‌توان از كشورهاي پيشرو دانست. استانداردهاي بالاي زندگي، تحصيلات، سلامت، اميد به زندگي، آزادي و شاخص بالاي توسعه انساني فرانسه را از جمله كشورهاي ايده‌آل براي زندگي معرفي مي‌كند. فرانسه همچنين از كشورهاي موسس سازمان ملل متحد بوده و يكي از پنج عضو دائم شوراي امنيت سازمان ملل نيز مي‌باشد. فرانسه همچنين در چندين گروه و نهاد بين‌المللي ديگر چون فرانسه‌زباني، گروه هشت، گروه بيست، ناتو، سازمان همكاري اقتصادي و توسعه، سازمان تجارت جهاني و اتحاديه لاتين عضويت دارد. اين كشور همچنين از كشورهاي پيشرو در تاسيس اتحاديه اروپا بوده است. البته نهايتا فرانسه از ناتو بيرون آمد.
محتويات
۱ ريشه نام
۲ تاريخ
۲.۱ پيش از تاريخ
۲.۲ گُل‌ها
۳ جغرافي
۳.۱ آب و هوا
۳.۲ محيط زيست
۴ سياست
۴.۱ حكومت
۴.۲ قانون
۴.۳ سياست خارجي
۴.۴ نظامي
۵ تقسيمات كشوري
۶ شهرهاي اصلي
۷ اقتصاد
۷.۱ صنايع
۷.۲ معادن
۷.۳ حمل و نقل
۷.۴ جهانگردي
۸ فرهنگ
۹ جستارهاي وابسته
۱۰ پيوند به بيرون
۱۱ منابع
ريشه نام
كلمه فرانسه (France) برگرفته شده از كلمه‌ي لاتين Francia به معناي كشور فرانك‌ها مي‌باشد. البته در خصوص ريشه كلمه فرانك نيز نظريات متفاوتي وجود دارد. يكي از اين تئوري‌ها اشاره به اين دارد كه كلمه فرانك برگرفته شده از كلمه‌ي frankon مي‌باشد. تئوري ديگري نيز به اين موضوع اشاره مي‌كند كه فرانك در زبان باستاني ژرمني به معناي آزاد است. كلمه‌اي مخالف برده و برده‌داري.
بر اساس گفته‌هاي يك تاريخ‌شناس اهل جمهوري چك، نام فرانسه برگرفته شده از Franci (يا Francio) يكي از پادشاهان قديمي ژرمن است كه قلمروش تا استراسبورگ و بلژيك گستردش يافته بود. ژوليوس سزار نيز از نام Francio براي نام بردن اين ملت در يادداشت‌هاي خودش استفاده كرده.
تاريخ
نوشتار اصلي: تاريخ فرانسه
پيش از تاريخ
بر اساس قديمي‌ترين مدارك بدست آمده، انسان‌هايي در منطقه‌اي كه امروزه تحت عنوان كشور فرانسه شناخته مي‌شود در حدود ۱.۸ ميليون سال گذشته مي‌زيسته‌اند. اين انسان‌ها در مواجهه با عوامل مختلف آب‌وهوايي شروع به زندگي عشايري و شكارچي-گردآورنده كرده‌اند. فرانسه داراي غارهاي زيادي چون لاسكو است كه قدرمت آثار شكل گرفته روي آن به دوران پارينه‌سنگي مي‌رسد.
بعد از پايان آخرين عصر يخبندان (حدود ۱۰.۰۰۰ سال پيش از ميلاد)، هواي اين منطقه رو به عادي شدن گذشت و حدود ۷.۰۰۰ سال پيش از ميلاد، اين منطقه از اروپاي غربي وارد دوران نوسنگي شد. سپس شاهد رشد و شكوفايي در عرصه‌هاي جمعيتي و كشاورزي هستيم كه اين اتفاق در ميانه هزاره چهارم و سوم اتفاق افتاد.
گُل‌ها
نياكان بخشي از فرانسوي‌ها گُل‌ها (Gaulois) بودند و تبار سلتي داشتند. اينان تا زمان ژوليوس سزار فرمانرواي قدرتمند روم فرانروايي بومي خود را داشتند تا سرانجام به دست سزار سرنگون شدند و كشورشان بخشي از امپراتوري روم شد.
جغرافي
فرانسه از شمال و شمال‌غربي داراي مرزهاي مشترك با بلژيك، لوكزامبورگ، آلمان، سوئيس، ايتاليا، موناكو، اسپانيا و آندورا است. خاك كشور فرانسه در اروپا شامل مساحتي ۵۴۷.۰۳۰ كيلومترمربعي مي‌شود كه با اين حساب، فرانسه بزرگ‌ترين كشور در بين اعضاي اتحاديه اروپا، از نظر مساحت است. فرانسه همچنين داراي جاذبه‌هاي طبيعي بسياري همچون جاذبه‌هاي ساحلي در مناطق شمالي و غربي و مناظر كوهستاني عمدتاً مربوط به رشته‌كوه‌هاي آلپ در قسمت شرقي است.
آب و هوا
قسمت‌هاي شمالي و شمال شرقي فرانسه داراي آب‌وهواي معتدل است. قسمت‌هاي جنوبي نيز آب‌وهواي مديترانه‌اي دارند. قسمت‌هاي شرقي فرانسه داراي اقليم اقيانوسي است كه يعني اين مناطق داراي ميزان بارش بالا داشته و زمستان‌هايي معتدل و تابستان‌هايي گرم را تجربه مي‌كنند. در ساير مناطق نيز معمولاً تابستان‌هايي گرم و گاهي طوفاني و زمستان‌هايي سرد دارند.
صخره‌اي آهكي در نورماندي
آب‌وهواي مديترانه‌اي در جنوب فرانسه - پروانس
دشتي در بين سن و لوار
هوا در رشته كوه‌هاي آلپ فرانسه
منطقه‌اي در پروانس
بورگوين
آب‌وهواي كوه‌هاي آلپ در پارك ملي مركانتوغ
اقليم گرمسيري در بورا بورا
منطقه غربي بروتاين
اقليم اقيانوسي در منطقه‌اي در جنوب‌غربي فرانسه
آب‌وهواي جزيره كرس
محيط زيست
پارك‌هاي طبيعي محلي، ملي و ساير مناطق طبيعي در فرانسه
فرانسه يكي از اولين كشورهاي جهان است كه در سال ۱۹۷۱ براي خود يك وزارت‌خانه در رابطه با محيط زيست ايجاد كرد. همچنين با اينكه فرانسه يكي از كشورهاي صنعتي جهان شمرده مي‌شود، ولي دارنده رتبه هفدهم توليد كننده دي‌اكسيدكربن را در جهان است و در كنار كشورهاي كم جمعيت جهان چون كانادا و استراليا جاي گرفته. البته اين اهميت به محيط زيست از زماني شروع شد كه فرانسه با بحران نفتي سال ۱۹۷۳ دست‌به‌گريبان بود و تصميم به اين گرفت كه روي به انرژي هسته‌اي بياورد. اهميت انرژي هسته‌اي براي فرانسه بقدري شد كه امروزه بيش از ۷۵٪ از برق اين كشور نيز از همين روش تامين مي‌شود كه در نتيجه برابر شد با آلودگي كمتر محيط زيست. ۲۸درصد از خاك فرانسه شامل جنگل مي‌شود. اين كشور همچنين دارنده ۹ پارك ملي و ۴۶ پارك طبيعي است. دولت فرانسه طبق برنامه‌هايش قرار است تا سال ۲۰۲۰ بيش از ۲۰ درصد از مناطق انحصاري اقتصادي خويش را تبديل به مناطق حفاظت‌شده كند.
بر اساس گزارشي كه توسط دو دانشگاه ييل و دانشگاه كلمبيا در سال ۲۰۱۲ تهيه شد نشان مي‌دهد فرانسه ششمين كشور آگاه و هشيار در زمينه محيط زيست است. در گزارش قبلي اين دو نهاد آموزشي كه در سال ۲۰۱۱ منتشر شده بود، رتبه فرانسه هفتم بود كه يك رتبه صعود را بيان مي‌كند.
سياست
حكومت
فرانسه داراي حكومت متمركز نيمه‌رياستي مي‌باشد. قانون اساي فعلي اين كشور بر اساس رفراندومي در ۲۸ سپتامبر ۱۹۵۸ تاييد و اجرايي شد كه تاكيد بسياري بر تقويت رابطه شاخه اجرايي (دولت) با شاخه قانون‌گذاري (مجلس) دارد. شاخه اجرايي خود شامل دو قسمت مي‌شود، قسمت اول رياست جمهوري است كه هر پنج سال با راي مستقيم مردم انتخاب مي‌شود و رياست شاخه اجرايي را بر عهده مي‌گيرد. در حال حاضر فرانسوا اولاند كه پيروز انتخابات بود عهده دار اين سمت است و قسمت دوم مقام نخست وزيري است كه فعلاً مانوئل والس عهده دار آن است.
مجلس فرانسه نيز از دو قسمت تشكيل شده، يكي شوراي ملي و ديگري سنا. شوراي ملي شامل نمايندگان محلي مي‌شود كه با راي مستقيم مردم براي دوره‌هاي پنج ساله انتخاب مي‌گردند. اين شورا قدرت انحلال كابينه دولت را دارند. اما قسمت دوم، سنا است كه شامل سناتورها مي‌شود. سناتورها براي دوره‌هاي شش ساله (پيش‌تر 9 ساله) و توسط هيئت انتخابات انتخاب مي‌شوند. قدرت قانون‌گذاري سنا محدود است. در صورت ايجاد شدن مشكل در بين شوراي ملي و سنا، حرف مورد تاييد نهايي را شوراي ملي خواهد زد.
قانون
كشور فرانسه از نظام حقوقي رومي-ژرمني استفاده مي‌كند. به عنوان مثال، قاضي امكان ساخت و ايجاد احكام جديد را ندارد و مي‌بايست بر اساس تفسيرش حكم را صادر كند (تفسير مذكور بايد مطابق با تفاسير ساير قضات در شرايط مشابه باشد)
حقوق در فرانسه شامل دو شاخه حقوق عمومي و حقوق خصوصي مي‌شود. حقوق خصوصي شامل حقوق مدني و احكام جزايي بوده، در حالي كه حقوق عمومي در خصوص احكام اداري و قانون اساسي مي‌باشد. به شكل كل، قانون فرانسه شامل سه جزء اصلي مي‌باشد كه عبارتند از حقوق مدني، حقوق جزا (مجرمين) و اداري. احكام جزايي متمركز بر آينده است. حقوق اداري هم كه در بسياري از كشورها جزئي از حقوق مدني شمرده مي‌شود، در فرانسه شاخه‌اي كاملاً مجزاست.
فرانسه از كشورهاي سكولار بوده و از احكام وابسته به دين استفاده نمي‌كند.
سياست خارجي
فرانسه يكي از كشورهاي عضو سازمان ملل و يكي از پنج عضو دائم شوراي امنيت اين سازمان مي‌باشد كه حق وتو دارد. فرانسه همچنين از اعضاي ساير گروه‌هاي بين‌المللي همچون گروه هشت، گروه بيست، ناتو، سازمان همكاري اقتصادي و توسعه و سازمان تجارت جهاني است. بسياري از نهادهاي بين‌المللي همچون سازمان همكاري اقتصادي و توسعه، يونسكو، پليس بين‌الملل، اداره بين‌المللي اوزان و مقياس‌ها و فرانسه‌زباني مقر اصلي خود را در خاك فرانسه ايجاد نمودند.
قدرت اصلي اين كشور بعد از دوران جنگ جهاني و بعد از پيوستنش به اتحاديه اروپا - كه خود يكي از كشورهاي موسسش بود - روي داد. فرانسه بعد از جنگ در دهه ۱۹۶۰ شروع به ايجاد روابط نزديكي با آلمان، كه بعد از جنگ تبديل به ويرانه‌اي شده بود، كرد و توانست قدرت خود را افزايش دهد.
كشور فرانسه از اعضاي پيمان آتلانتيك شمالي - ناتو است اما بعد از ماجراي ارتباط نزديك آمريكا و انگليس با يكديگر و در راستاي حفظ استقلال سياست خارجي و سياست‌هاي امنيتي خود، به نشانه اعتراض، از عضويت در شوراي فرماندهي ناتو انصراف داده و خارج مي‌شود. فرانسه همچنين تمايل زيادي به شركت در جنگ عراق نداشت. در سال ۲۰۰۹ و به دليل حمايت‌هاي نيكولا ساركوزي، رئيس جمهور وقت فرانسه كه گرايش زيادي به آمريكا داشت، فرانسه مجدداً به شوراي فرماندهي ناتو ملحق شد.
فرانسه از نظر اقتصادي و نظامي كشورهايي كه سال‌ها قبل، تحت استعمارش بودند، مانند چاد و ساحل عاج را حمايت كرده و حتي براي برقراي صلح در اين كشورها، نيروهاي نظامي خويش را روانه اين كشورها مي‌كند. در آخرين كمك نظامي، فرانسه براي كمك به ارتش مالي، نيروهاي نظامي خود را براي كمك به اين كشور اعظام نموده است.
نظامي
نوشتار اصلي: نيروهاي مسلح فرانسه
نيروهاي مسلح فرانسه (يا به فرانسوي: Armées françaises) نيروهاي نظامي اين كشور هستند كه تحت فرماندهي رئيس‌جمهور قرار دارند. اين نيروها شامل سه دسته اصلي نيروي زميني، نيروي دريايي و نيروي هوايي مي‌شوند. همچنين ژاندارمري فرانسه نيز از نهادهاي نظامي اين كشور است. كليه واحدهاي نظامي اين كشور زير نظر وزارت دفاع هستند درحالي كه ژاندرمي زيرنظر وزارت كشور فرانسه فعاليت مي‌كند.
ژاندارمري با كمك پليس ملي وظيفه تامين امنيت داخل كشور (روستايي و شهري) را بر عهده دارند.
فرانسه از اعضاي شوراي امنيت سازمان ملل است كه به شكل رسمي، از دارندگان سلاح‌هاي هسته‌اي مي‌باشد. فرانسه پيمان ان‌پي‌تي را پذيرفته است.
تقسيمات كشوري
نور پادوكاله
پيكاردي
نرماندي
عليا
ايل دو
فرانس
شامپاين
آردن
لورن
آلزاس
فرانش-
كنته
بورگوين
سانتر
پيي دو للوآر
بريتاني
نرماندي
سفلي
پواتو-
شارنت
ليموزين
اوورني
رون-آلپ
ناحيه آكيتن
پيرنه ميانه
لانگدوك
روسيون
پروانس آلپ
كوت دازور
جزيره كُرس
گويان فرانسه
گوادلوپ
مارتينيك
رئونيون
بلژيك
لوكزامبورگ
آلمان
سوئيس
ايتاليا
بريتانيا
آندورا
اسپانيا
كانال مانش
خليج بيسكاي
درياي
ليگوريا
مديترانه
شهرستان‌ها و سرزمين‌هاي ماوراي درياهاي فرانسه
مساحت كشور فرانسه برابر با ۵۵۰۰۰۰ كيلومتر مربع بوده و وسيع‌ترين كشور اروپاي غربي است (يك سوم وسعت ايران) و منطقه دريايي گسترده‌اي را در اختيار دارد . سطح فرانسه شبيه به يك شش‌ضلعي است.
بر اساس آخرين تقسيمات كشوري فرانسه به ۲۲ ناحيه تقسيم شده‌است و از ۹۶ شهرستان (يا دپارتمان) تشكيل گرديده كه زير نظر دولت مركزي اداره شده و تحت نظارت شوراي انتخابي محلي فعاليت مي‌نمايند. هر ناحيه به كانتون‌ها و بخش‌هايي تقسيم شده و هر بخش از شوراي شهر و شهردار خاص خود برخوردار مي‌باشد.
شهرهاي اصلي
نقشه جغرافياي سياسي فرانسه همراه با ۲۲ ناحيه و ۹۶ شهرستان
بردو
مارسي
ليل
ليون
مونپليه
استراسبورگ
نانت
نانسي
نيس
استراسبورگ
تولوز
گرونوبل
اقتصاد
جشن ساخت ايرباس A380 در تولوز
دولت سوسياليست، بسياري از شركتهاي بزرگ، بانكها و بيمه‌ها را خصوصي اعلام نمود. اما چندين شركت عمده از جمله ايرفرانس، فرانس تله‌كوم، رنو و تالس در اختيار دولت است و در برخي از امور بويژه قدرت، حمل و نقل عمومي و صنايع دفاعي دولت حاكميتي دارد.
بخش ارتباطات راه دور براي بخش خصوصي بتدريج آزاد شده‌است.
صنايع
از جمله مهم‌ترين صنايع كشور زبان فرانسه مي‌توان به صنايع فلزكاري، ماشين‌آلات، شيميايي، وسائط نقليه، مواد خوراكي و مشروبات، منسوجات و البسه، هواپيماسازي، كشتي‌سازي، پتروشيمي، الكتريكي، اتمي و نظامي اشاره نمود. گندم، جو، سيب‌زميني، چغندرقند، سيب، ذرت، برنج، انگور، ماهي، گاو و خوك نيز مهم‌ترين محصولات كشاورزي و دامپروري كشور را تشكيل مي‌دهند.
قطار تندرو TGV
معادن
مهم‌ترين معادن كشور آهن، بوكسيت، پتاس، زغال سنگ، نيكل، نمك، نفت، گازطبيعي، سولفور، موادخام ساختماني، سرب و روي، فسفات، پيريت و اورانيوم مي‌باشد. ذخاير زيرزميني نفت فرانسه نيز به ۵۰ ميليون بشكه بالغ مي‌گردد.
حمل و نقل
در كشور فرانسه بالغ بر ۸۴۰ هزار كيلومتر راه آسفالته و بزرگراه وجود دارد. طول راه‌آهن مورد استفاده نيز بالغ بر ۵۵۵، ۴۲ كيلومتر بوده و ارتباطات هوايي بين‌المللي اين كشور توسط شركتهاي هواپيمايي ايرفرانس، (UTA) و پروازهاي داخلي توسط اير- اينتر صورت مي‌پذيرد. سالانه بالغ بر ۸۴۰/۲۶ هزار توريست از اين كشور ديدن مي‌كنند.
جهانگردي
پاريس
با ۷۰ ميليون گردشگر در سال ۱۹۹۸، فرانسه اولين كشور توريستي جهان، بالاتر از اسپانيا، آمريكا، ايتاليا، انگلستان، چين و مكزيك قرار دارد.
در سال ۲۰۰۶، ۷۹٫۱ ميليون نفر توريست به فرانسه سفر كرده‌اند كه اين تعداد بيشترين در ميان كشورهاي جهان بوده‌است. درآمد فرانسه از اين تعداد توريست برابر ۴۶٫۳ ميليارد دلار بوده‌است.[۱]
روز ملي فرانسه چهاردهم ژوئيه‌است. حاكميت و اكثريت با مسيحيت كاتوليك است، ولي پروتستان‌ها، يهودي‌ها و مسلمانان نيز در اين كشور زندگي مي‌كنند.
فرهنگ
نوشتار اصلي: فرهنگ فرانسه
بعضي آثار مهم فرهنگي و تاريخي اين كشور عبارت‌اند از:
برج ايفل «با حدود ۵/۶ ميليون نفر بازديد كننده در سال»
ديسني لند پاريس «با حدود ۵/۱۲ ميليون نفر بازديد كننده در سال»
بلوارشانزه‌ليزه
موزه لوور «با حدود ۵/۶ ميليون نفر يازديد كننده در سال»
موزه اورسي «با حدود ۶ ميليون نفر بازديد كننده در سال»
كليساي نوترودام «با حدود ۱۲ ميليون نفر بازديد كننده در سال»
كاخ ورساي
معبد پانتئون
قصر سلطنتي
كليساي سكره كر
كاخ تويلري
كاخ پلنتس
كاخ لوكزامبورگ
مركز ژرژ پمپيدو
قبرستان پرلاشز
طاق نصرت تريومفه
عمارت ديفنس
عمارت اينوليد
ميدان كونكورد
بيبليوتك ناسيونال يا كتابخانه ملي فرانسه
خيابان ريولي
دانشگاه سوربن
كاخ انستيتو يا عمارت فرهنگستان فرانسه
اپرا گارنير
مادلين
قلعه وينسنز
كاخ كونسنژري
قطار سريع‌السير TGV
كاخ ووژن
كاخ شايلوت
عمارت گرند پله يا گراند پالاس
برج مون‌پارناس
ميدان وندوم
ايكل ميليتير يا عمارت مدرسه عالي علوم نظامي
تئاتر لاويل
پل الكساندر سوم
پاريس پلج
خيابان كاردينال دو بويس
ورزشگاه استاد دو فرانس
مجلس ملي يا كاخ بوربون
هتل دويل يا سالن شهر
هتل ريتز
رستوران آلزاس
رستوران ماكزيم
هتل اينوليد